Column Annelieke Joosten: 'Gefileerd: biologisch is bullshit'

Trots introduceren wij columnist Annelieke Joosten. Annelieke is ruim twee jaar geleden vegan geworden. Acteren is haar leven en haar ambities zijn grenzeloos. Als artiest speelt zij ook graag een betekenisvolle rol in het verspreiden van de vegan boodschap.

Foto: Ferry Knijn

Gefileerd: biologisch is bullshit

Dit programma neemt amateurkoks mee naar Thailand om met eigen ogen te zien hoe het eraan toe gaat in de vee-industrie. Wat zij daar meemaken is schokkend. Wat de boodschap is van dit programma: dit is verschrikkelijk, dit moet en kan anders. Helaas wordt er naast deze beelden ook een hoop misleidende informatie gegeven over alternatieven voor dierlijke producten. Daarover later meer.

In het programma werken fervent vleeseters op een kippenboerderij en in een slachthuis. Ze zijn erg aangedaan door wat ze meemaken. De kippen ondersteboven ophangen, de zieke kippen levend in een zak kieperen, al het bloed, de ingewanden van de nog warme kippen eruit halen. Een aantal keer wordt er aangegeven dat het verkeerd voelt wat ze moeten doen. Ik durf te beweren dat ieders maag omdraait bij het zien van beelden uit de vee-industrie. Ook in Nederland worden varkens en kippen levend gekookt en onthoofd. Fun fact: onder het wettelijk toegestane leed valt ook zieke biggetjes doodslaan met een stomp voorwerp en dagkuikens levend versnipperen. Ik denk dat heel veel mensen eigenlijk wel weten wat er voorafgaat aan hun stukje biefstuk of KFC party bucket.

Toch vinden veel mensen het zo ontzettend moeilijk om dierlijke producten zoals vlees, kaas en eieren te laten staan. Het feit dat de deelnemers van “Gefileerd” momenten na het met eigen ogen zien van alle misstanden nog niet aangeven te willen stoppen met kip eten. De knop is bij velen nog niet om, de connectie niet gemaakt. Dit laat zien wat er zo vreselijk mis is met de industrie.

We zijn namelijk opgevoed met het idee dat het vermoorden en eten van dieren normaal is. We worden al decennia lang verteld dat we dieren moeten eten om gezond te zijn. We hebben zelfs een woord gegeven aan de dieren die we het meest slachten voor ons gebruik: vee. Het is een woord dat gegeven wordt aan individuen als jij en ik. Het is een eufemisme dat ervoor zorgt dat men afstand neemt van hun gevoel ten opzichte van de dieren. En niet alleen van hun gevoel, maar ook van moraliteit en ethiek. Het is niet ethisch of moreel verantwoord om een vrouw te verkrachten, net zoals het onethisch is om een hond of kat dit zelfde leed aan te doen. Bij koeien uitgebuit voor hun melk gebeurt dit elk jaar, 5 jaar lang, totdat ze vermoord worden. Is het dan wel ethisch, omdat ze geen dieren meer zijn, maar vee?

Het is fantastisch dat er een programma met deze strekking gemaakt is. Ik ben alleen verbijsterd hoe ze de boodschap “het kan anders” hebben ingevuld. Tot mijn verbazing neemt de presentatrice de deelnemers aan het eind van de aflevering mee naar een biologische kippenboerderij. Daar wordt doodleuk verteld dat biologisch kippenvlees een duurzaam en diervriendelijker alternatief is voor kip.

Hoewel het leuker is om te geloven dat dit waar is, moet ik je teleurstellen. Deze beide beweringen zijn namelijk niet alleen onwaar, ze zijn ook enorm misleidend. Biologische veehouderij is zelfs vervuilender, dus minder duurzaam. Dit komt doordat er in de biologische veehouderij veel meer oppervlakte nodig is om dezelfde hoeveelheid dieren te houden. Kijk bijvoorbeeld maar eens de documentaire Cowspiracy. En als we dan het stikstofprobleem nog eens aanstippen; de biologische veehouderij draagt ook hier veel meer aan bij. De mest van bijvoorbeeld koeien komt namelijk direct op het land terecht, waardoor de schadelijke stoffen weg kunnen spoelen en in het grondwater terechtkomen.

Veel belangrijker vind ik nog dat er niets gezegd wordt over de slacht van de biologische kippen. Deze gaan namelijk gewoon naar dezelfde slachterij als plofkippen. Dat betekent dat ook deze kippen ondersteboven aan hun poten worden opgehangen en de strot wordt doorgesneden aan de lopende band. Ook deze kippen gaan van angstige kipjes naar kipfilet in 5 minuten tijd. Ook deze dieren worden gezien als niets meer dan producten. Men plakt er slechts een mooi label op zodat mensen die vlees of eieren kopen zich beter voelen bij een keuze die ze maken. Een keuze die eigenlijk, diep van binnen, heel verkeerd is. En omdat je voelt dat de keuze verkeerd is, heb je een label nodig om het goed te praten voor jezelf. Maar verkrachting, uitbuiting en moord valt niet goed te praten. Niet als het bij mensen gebeurt, niet als het bij honden of katten gebeurt, en dus ook niet als het bij kippen, koeien of varkens gebeurt.

De oplossing voor dit vreselijke dierenleed is veel simpeler dan wordt weergegeven in het programma. Geen geneuzel met biologische keurmerken, “veilig gevangen” vis, duurzame teringzooi. Nee. Duurzame dierlijke producten bestaan niet. Denk niet vanuit jouw wens om vlees te blijven eten. Maar denk vanuit dat gevoel dat je diep van binnen voelt bij het zien van beelden uit de vee-industrie. Er bestaat geen andere boodschap dan de volgende: geen enkel dier zou verkracht, uitgebuit en vermoord moeten worden voor menselijke consumptie.

Wat in het programma ook niet naar voren komt, is dat een plantaardig dieet een heel reëel en gezond alternatief is. Je hoeft hiervoor niets anders te doen, je hoeft alleen maar andere keuzes te maken. Ik wil bijvoorbeeld graag spaghetti bolognese eten. Bam, sojagehakt in mijn karretje. Broodje hamburger? Gooi die vegaburger er maar bij. Kaas op de pasta? Ook dat kan nog, want er is zelfs vegan kaas.

Mensen die vlees eten, bestellen niet zo snel een gerecht dat als “vegetarisch” op de menukaart staat. Ik geloof dat dat komt door het beeld dat nu bestaat van voedsel in de maatschappij: Je bént vegetariër, veganist en anders eet je geen gerechten die deze eigenschap hebben. Mensen wordt aangeleerd dat veganist zijn een eigenschap is van je, in plaats van een leefwijze. Maar: je kan zijn wie je wilt zijn én plantaardig leven. Het zit ‘m al in het woord; je kan er alleen maar aardiger van worden.

Als je aardappelen, groente, vlees eet, is je maaltijd voor tweederde plantaardig (en als je aardappelen, groentevlees eet is je maaltijd voor 3/3 plantaardig 😉 ). Veganistisch eten is vooral een aantal dingen niet eten. Het is niet iets heel anders eten dan je kent. Ik ben vooral veel meer gaan eten van wat ik al kende, hoewel ik gaandeweg ook veel nieuwe producten ontdekt heb.

Door biologisch vlees als diervriendelijker alternatief te geven voor bio-industrie vlees, slaat het programma “Gefileerd” de plank mis. Het laat een mooie kans voorbijgaan om een daadwerkelijk waardevolle boodschap af te geven. Het is nooit ethisch om een wezen te doden dat niet dood wil. Niet als het mishandeld wordt en ook niet als het zijn hele leven buiten huppelt. Diervriendelijk vlees bestaat niet. Diervriendelijke eieren, melk en kaas bestaan niet. Gelukkig kunnen wij de keuze maken om dit niet te eten.

#leefliefdevol #eetplanten