‘Tot aan de overname van Unilever stond nauwelijks iets op papier’

Naar aanleiding van de release van zijn nieuwe boek De Vegetarische Slager spraken wij met schrijver en journalist Jeroen Siebelink over het succes van vegan ondernemer Jaap Korteweg. Volgens Siebelink is Korteweg een visionaire leider, die een hekel heeft aan vergaderen. “Het boek is een mengeling van Jaap Kortewegs levensverhaal en de bedrijfsgeschiedenis - tegen de achtergrond van de ontwikkeling van de Nederlandse veeteelt en vleesindustrie in de twintigste eeuw”, vertelt Siebelink tegenover Vegan Business.

Gaandeweg wordt duidelijk waar Jaaps drijfveren vandaan komen. “Net als zijn vader, die ook akkerbouwer was en dieren geen pijn kon doen, geniet Jaap ervan om dingen beter te maken, om te sleutelen aan (wereld)problemen. Het vernieuwende en ambitieuze aan Jaap was zijn missie: dierloos vlees maken dat zo lekker is dat vleeseters het ook willen eten. Zijn aanpak was nuchter. Niet vleeseters en vleesmakers wegzetten als het kwaad, maar ze juist zo goed mogelijk bedienen en met ze samenwerken. Daarbij was Jaap zich bewust van zijn eigen tekorten, hij was ook maar een akkerbouwer, dus hij verzamelde mensen om zich heen die verstand hadden van zaken: een goede chef-kok, een marketingman, een verkoopwonder en een manusje van alles die de vergaderingen voor hem leidde.”

Vrijheid

We vroegen Siebelink hoe hij Kortewegs succes als vegan ondernemer verklaart. “Om te beginnen zijn natuurlijke leiderschap. Als akkerbouwer is hij geloofwaardig, met de laarzen in de klei. Hij is een rolmodel, legde als groot vleesliefhebber én jager een lange, moeizame weg af naar veganisme. Tegelijk is hij subtiel-activistisch: hij gaat de confrontatie met andersdenkenden niet uit de weg, maar moraliseert nooit, maakt geen verwijten. Hij is wat ze in de managementboekjes een 'visionaire leider' noemen. Hij vertelt zijn mensen alleen waar ze heen moeten, namelijk de Grootste Slager van de Wereld worden, en meet daar alles aan af. Maar hij zegt meestal niet hoe ze daar moeten komen, geeft ze veel vrijheid. Hij is dan ook niet wat ze noemen een 'coachende leider', geen ‘people manager', hij leidt graag op afstand.”

‘Mensen durven tegen hem geen nee te zeggen’

Volgens Siebelink voelen mensen zich veilig bij Korteweg en vertrouwen ze op hem. “Hij verzacht angsten bij de aanhoudende aanvallen op het bedrijf vanuit de politiek, de vleessector en natuurlijk de NVWA. Denk aan Schnitzelgate, een georkestreerde aanval op plantaardig vlees, die jammerlijk faalde, mede omdat hij wel het grappige ervan in zag. Keerzijde is dat hij soms wat lomp kan zijn, drukt op gevoel soms zijn wil door. Als bijvoorbeeld zijn rechterhand en marketingman Niko Koffeman een seksistische of anderszins bedenkelijke productnaam voorstelt (Little Willies, Naked Chick Burger), en er

veel protest is onder vrouwelijke collega’s, vindt Jaap het juist daarom wel leuk. Hij wil zich niet bezighouden met negativiteit, waardoor enkele van zijn collega’s in de frontlinie soms de klappen moesten opvangen. De operationeel directeur die de fabriek runde had soms het gevoel er alleen voor te staan, de kok op vleesbeurzen voelde zich tussen de vleesboeren soms bedreigd, Niko kreeg op Twitter vele, nare aanvallen te verwerken, verkoper Cher knokte zich op eigen kracht de onwillige supermarkten binnen - in heel lastige gevallen wel met hulp van Jaap. Dat is dan zijn charisma, mensen durven tegen hem geen nee te zeggen.”

Unilever

Korteweg ging er als ondernemer steeds zelf op uit. “Hij deed zelf onderzoek naar nieuwe mogelijkheden, legde de lat hoog als het ging om kwaliteit, stopte al zijn geld erin en stopte het beetje winst terug in het bedrijf. Hij was dwars en eigenwijs, maar hij durfde ook te vertrouwen op anderen en ging graag samenwerkingen aan. Organiseren liet hij wel graag aan anderen over. Hij had een hekel aan vergaderen, delegeerde zoveel mogelijk, veroverde met een houtje touwtje organisatie de wereld. Tot aan de overname van Unilever stond nauwelijks iets op papier. De recepten zaten in het hoofd van de chef, het marketingplan in het hoofd van Niko. Tot aan de overname zie je wel dat de stress in de organisatie toeneemt, de hoge productiedruk, ziekteverzuim. Maar tegelijk haalde hij er het beste uit voor zijn mensen zodra de onderhandelingen met Unilever startten. Die deed hij namelijk, niet onverwacht, helemaal zelf.”

Jeroen Siebelink

Jeroen Siebelink schrijft literaire non-fictie over uiteenlopende onderwerpen. Vorig jaar verscheen zijn goed ontvangen en op ware gebeurtenissen gebaseerde debuutroman Pels, over de zoon van een nertsenfokker die dierenbevrijder werd. Zijn boek De Vegetarische Slager wordt uitgegeven door Xander Uitgevers, telt 366 pagina’s en is verkrijgbaar vanaf donderdag 5 maart 2020.

#leefliefdevol #eetplanten